Gmina Goleszów - oficjalna strona

Rodowód wielu miejscowości naszej gminy sięga czasów średniowiecznych. Chociaż były one już zamieszkałe w pierwszym tysiącleciu naszej ery, ich stopniowy rozwój datuje się od XIII wieku. Najstarszymi wsiami są: Goleszów i Puńców- pierwsze z nimi związane zapisy pochodzą z 1223 r. Następne wzmianki, z 1305 r. dotyczą: Cisownicy, Dzięgielowa, Kozakowic i Lesznej. O Kisielowie wspomniano po raz pierwszy w roku 1434, o Godziszowie w 1445, najpóźniej pojawia się zapis o Bażanowicach, bo w 1523 roku.

Wpływ na rozwój miejscowości należących obecnie do goleszowskiej gminy miały różne czynniki i one to właśnie kształtowały jej oblicze.

Puńców, Cisownica i częściowo Goleszów były własnością książęcą, pozostałe wsie należały dłużej lub krócej do rodów szlacheckich. W XVIII wieku wszystkie znalazły się we władaniu Habsburgów. W niedługim czasie zostały rozparcelowane.

Goleszów miał charakter miejscowości rolniczej, chociaż już od dawna wypalano tu wapno, a pod koniec XIX w. wybudowano fabrykę cementu, której produkty, szczególnie cement wodoodporny, znane były w świecie.

Godne uwagi są zabytki architektury, a to przede wszystkim budowle sakralne.

Pierwsza wzmianka dotycząca goleszowskiego kościoła pochodzi z 1293 roku. Początkowo był drewniany. W wieku XV powstał kościół murowany, który po licznych przeróbkach dotrwał do 1921 roku, kiedy to został rozebrany. Niektóre jego fragmenty architektoniczne znajdują się w cieszyńskim muzeum.

Obecny kościół katolicki p.w. św. Michała Archanioła, wybudowany w stylu neobarokowym, pochodzi sprzed pierwszej wojny światowej (wtedy rozpoczęto budowę) a plebania z połowy XIX wieku. Kościół ewangelicki zbudowano po raz pierwszy w 1785 roku, był drewniany, kryty gontem i bez wieży, no i rzecz jasna bez dzwonów, gdyż zabraniały tego obowiązujące w monarchii anstro-węgierskiej postanowienia dotyczące protestanckich kościołów. Obecnie użytkowany ma charakter budowli neoromańskiej o trójnawowym wnętrzu, neobarokowej ambonie i ołtarzu. Obok kościoła znajduje się zbudowana pod koniec XVIII wieku plebania ze sklepionymi wnętrzami. W kościele i plebanii robiono zdjęcia do filmu „Samotność we dwoje" .

W roku 1518 zbudowano kościół św. Jerzego w Puńcowie. Mimo późniejszych przeróbek zachowano cechy architektury gotyckiej. Nawa o kwadratowym kształcie przykryta jest gwiaździstym sklepieniem, wspiera je osmioboczny filar.

Na łagodnym stoku w Lesznej Górnej wzniesiono w roku 1731 murowany kościół w miejsce starego, drewnianego. Wnętrze ma charakter barokowy. Za ołtarzem głównym znajduje się renesansowe epitafium postaciowe rycerza z XVI stulecia (Jan Czelo).

Na rozdrożu dróg: Cisownica - Dzięgielów - Leszna znajduje się potężna budowla sięgająca XV w. wielokrotnie przebudowywana, to zamek w Dzięgielowie. Swój renesansowy charakter kasztelu z dziedzińcem zamek zatracił w wyniku prac budowlanych i adaptacyjnych. Kościoły ewangelickie w Cisownicy, Bażanowicach i Puńcowie zbudowane zostały według współczesnych wzorów architektonicznych. Cisownica i Leszna Górna, jako miejscowości pięknie położone pod górami i wśród pagórków, miały charakter wsi pasterskich, Puńców, Dzięgielów i Bażanowice ciążyły w stronę pobliskiego Cieszyna, gdzie mieszkańcy nie związani z rolą znajdowali pracę. Pozostałe miejscowości gminy - Kisielów, Godziszów i Kozakowice to wsie rolnicze. W czasie wojny w cementowni i kamieniołomie zatrudniano więźniów obozu oświęcimskiego, głównie Żydów. Przeciętnie pracowało przeszło 1000 osób. Podobóz uległ likwidacji w styczniu 1945 roku. Tragiczne losy więźniów, szczególnie tych, których transportowano pociągiem, opisał Thomas Keneally w książce p.t. „Lista Schindlera" .